ఐరావతము

వ్యాకరణ విశేషాలు

ఐరావతము

భాషాభాగము

నామవాచకము.సం.వి

వ్యుత్పత్తి

వ్యు. ఇరాః = జలాని భూమ్నా సంత్యత్ర-ఇరావాన్‌ = సముద్రః. ఇరావతిభవః ఇరావత్‌ + అణ్‌. (త.ప్ర.) ఇరావంత మనఁగా సముద్రము. అందు పుట్టినది. క్షీరసముద్ర మథన సమయమున అందుండి పుట్టిన వెల్లయేనుఁగు. దీనిని మహేంద్రుఁడు గ్రహించెను.

మూలపదము

ఏక వచనం

అర్ధ వివరణ

• హిందూ పురాణాల ప్రకారం ఐరావతం అంటే ఇంద్రుడి ఏనుగు. ఇది తెల్లగా ఉంటుంది. పాలసముద్రాన్ని చిలికినప్పుడు లక్ష్మిదేవి, కల్పవృక్షం, కామధేనువులతో పాటు ఐరావతం ఉద్భవించినట్లు పౌరాణిక గాధ.
• ఎంతో శ్రమ, డబ్బు, సమయం వెచ్చించి చేసిన పని అనుకున్న ఫలితాన్ని ఇవ్వని సందర్భంలో సదరు పనిని ఐరావతంగా/తెల్ల ఏనుగుగా అభివర్ణించడం కద్దు.
  ఉదాహరణ: ఎంతో ఖర్చు పెట్టి పురపాలక సంఘం దిగుమతి చేసుకున్న రోడ్లు ఊడ్చే యంత్రం మన పరిస్థితులకు అనుగుణంగా పని చెయ్యలేక పోయి ఐరావతం లాగా తయారయింది.

మెఱుపు

1. స్వర్గముననుండు ఏనుగు, లేక మేఘాధిష్ఠానమయిన యేనుగు, ఇంద్రుని యేనుగు.)
2. ఇంద్రుని యేనుఁగు.
3. . ఒకానొక సర్పము.
4. . నారింజ†.
5. . గజనిమ్మ†.
6. . ఇరావతీనదీప్రాంత దేశము.
7. వంపులేని ఇంద్రధనుస్సు.
8. రక్తచందనము
9. దేవయానము.
10. అశ్విని మొదలు ఆశ్లేషవఱకునైన తొమ్మిది నక్షత్రముల గుంపు.

పదాలు

నానార్ధాలు

• వంపులేని నిడుపాటి యింద్రధనస్సు.
• ఒకానొక పాము
• మబ్బు మీద వచ్చెడి మబ్బు.
• నార దబ్బ
• నిమ్మ

సంబంధిత పదాలు

వ్యతిరేక పదాలు

పద ప్రయోగాలు

• భీముడు ఇంద్రుడిని మెప్పించి, ఐరావతం తీసుకు వచ్చి తన తల్లి కుంతీదేవి తో వ్రతం చేయించాడు.

  *ఐరావతః పుండరీకో వామనః కుముదోఽఞ్జనః, పుష్పదంతః సార్వభౌమః సుప్రతీకశ్చ దిగ్గజాః

అనువాదాలు

ఇంగ్లీషు: white elephant ఫ్రెంచి: సంస్కృతం: హిందీ:(ఐరావత్)ऐरावत

తమిళం: కన్నడం:ಐರಾವತ మలయాళం: